Okul öncesi çocuklarda konuşma geriliği, çocukların dil ve konuşma becerilerindeki gecikmeleri ifade eder. Bu durum, çocukların okul öncesi dönemdeki gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebilir. Konuşma geriliği ve bozukluğu son zamanlarda, erken çocukluk döneminde bulunan çocuklar için güncel bir konudur. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin farklı bakış açıları olsa da sorularının bir çoğu aynıdır: Çocuğumun dil gelişimi olması gerektiği düzeyde mi? Akranlarıyla aynı düzeyde olduğunu nasıl anlarım? Konuşma geriliği söz konusu olduğunda nelere dikkat etmeliyim?
Okul öncesi Dönemi Çocuklarda Konuşma Geriliğinin Nedenleri
Erken doğum, işitme kaybı, zeka geriliği, otizm, yaygın gelişimsel bozukluk, ailede gecikmiş dil öyküsü, çevresel koşullar, uyaranların az olması ve anne-babanın tutum hataları konuşma geriliğinin nedenleri arasında yer alabilir.
Unutulmaması gereken bir numaralı şey şu: her çocuğun gelişim düzeyi birbirinden farklıdır!
Bu, her çocuğun farklı hızlarda ve farklı düzeylerde gelişeceği anlamına gelir. Bu nedenle okul öncesi çocukların bilişsel gelişimi belirli bir yaştan ziyade, zaman aralıkları sınırlarını çizer. Bazı çocuklar dönüm noktalarına nispeten daha erken ulaşır, bazı çocuklar ise dönüm noktalarına biraz daha geç ulaşır. Konuşma ve dil aynıdır.
Çocuğunuz dil gelişiminde dönüm noktasına akranlarından daha erken veya daha geç ulaşıyor olsun, hemen sonuca varmaktan kaçının. Belirli dil ve iletişim aşamalarını ne zaman bekleyeceğiniz ve ne zaman endişe duyacağınız konusunda bir uzman ile her zaman konuşabilirsiniz.
Kıyaslamaya takılıp kalmayın!
Bir çocuğu akranlarıyla karşılaştırmak kolaydır, ancak tipik gelişim sürecinin zaman örüntüsünü hatırlamak gerekir. Bir ebeveyn olarak içgüdüleriniz üzerine düşünün. Olası bir gerileme ile ilgili endişeleriniz varsa bir çocuk doktoruyla veya çocuk gelişim uzmanı ile iletişime geçin. Çocuğunuzu kendisinden başka kimseyle kıyaslamamaya çalışın ve unutmayın, çocuğunuzu en iyi siz tanırsınız.
Çocuğunuzun konuşma gecikmesi yaşadığına dair endişeleriniz varsa, yapacağınız ilk şeyin basit bir işitme taraması yaptırmak olduğundan emin olun. Ne? Gerçekten mi? Evet! Bu, herhangi bir işitme kaybı olup olmadığının belirlenmesinde yardımcı olacaktır. Kulak enfeksiyonları küçük çocuklarda yaygındır ve işitme taraması, çocuğunuzun işitmesini etkileyebilecek kronik kulak enfeksiyonlarından kaynaklanan yara dokusunu da tespit edebilir. Herhangi bir işitme kaybı olmadığından emin olduktan sonra konuşma değerlendirmesine geçebilirsiniz.
Davranış problemi mi yoksa konuşma gecikmesi mi?
Davranış ve iletişim arasında kesin bir bağ vardır. Çocuğunuzun sizi dinlemediğini düşünüyorsanız, bu daha köklü bir sorun olabilir. Küçük çocuklarda davranış sorunları, alıcı dildeki gecikmeden veya çocuğun dili anlamasındaki eksiklikten kaynaklanabilir. Çocuğun kendisini yeterince ifade edememesi durumunda davranışlar da çirkinleşebilir. Bu çoğu zaman hayal kırıklığına ve sonraki davranışlara yol açar. Çocuğunuz olumsuz davranışlar sergiliyorsa sabırlı olmaya çalışın ve olası bir konuşma gecikmesini göz önünde bulundurun.
Konuşma Bozukluklarına Erken Müdahalenin Önemi
Çocuğunuzun gelişimsel dönüm noktalarının farkında olmanız son derece önemlidir. Her çocuk farklı şekilde gelişim gösteriyor evet ama bu konuda endişeleriniz varsa bunları mutlaka erkenden dile getirin!
Konuşma Geriliği Belirtileri
Peki ne aramalıyız?
Çocuğunuz bebekken, onun gülümsediğinden ve başkalarıyla iletişim halinde olduğundan emin olmak istersiniz. Agulamak ve anlamsız sesler çıkarmak, bebeklerde konuşma gelişiminde bir diğer önemli adımdır. Bebekler yürümeye başlayan çocukluğa doğru ilerledikçe, bu seslendirmeler birden fazla sese ve işaret etme gibi jestlerin kullanımına doğru ilerlemelidir. Bir çocuk herhangi bir yaşta basit talimatları takip etmekte zorluk çekiyorsa, bu durum alıcı dil gecikmesine işaret edebilir ve endişe kaynağı olabilir.
Çocuğunuz yalnızca birkaç kelime söylüyorsa veya söylediği kelimeler kolayca anlaşılmıyorsa, bunlar da olası bir konuşma gecikmesini nedeni olabilir. Gelişimin herhangi bir döneminde bir ebeveynin endişeleri varsa, uzman eşliğinde basit bir konuşma değerlendirmesi yararlı olabilir. Erken müdahale söz konusu olduğunda tedbirli olmak her zaman daha iyidir.
Ebeveynler Ne Yapmalıdır?
Bir ebeveyn olarak yapabileceğiniz en önemli şeylerden biri çocuğunuzla iletişim kurmaktır. Sadece aguluyor olsa bile çocuklarınızın konuşmasını dinleyin ve yanıt ona verin! Ayrıca onunla oynayabilir ve onu diğer çocuklarla oynamaya teşvik edebilirsiniz.
Çocuğunuzla konuşurken kelimeleri doğru kullanmaya özen gösterin ve bu konuda çocuğunuza örnek olun. Sevimli küçük bebek sözcüklerini tekrarlamak cazip gelebilir ancak çocuklarınıza yanıt verirken doğru sözcükleri kullanmanız son derece önemlidir. Kendi yaptığınızı ve çocuğunuzun ne yaptığını anlatmak çocuğunuzun dil gelişimine de faydalıdır. Bu basit görünebilir, ancak çok büyük bir etki yaratıyor!
Çocuklar büyüdükçe, onlarla konuşurken veya onlara talimat verirken cümlelerinizin uzunluğunu artırmak iyi bir fikirdir. Bebeklere ve küçük çocuklara daha az kelimeyle basit talimatlar vermek doğrudur, ancak çocuklar büyüdükçe kelime sayısını artırmak çocuğunuzun dil gelişimini geliştirecektir.
Son olarak; çocuklara her gün kitap okumak, dil gelişimlerini geliştirmenin en kolay yollarından biridir. Bir diğer artı tarafı, çocukların kitap okumayı teşvik etmesidir ve bu, bağ kurmak ve birlikte vakit geçirmek için mükemmel bir zamandır!
Bütün bunlar dilin ve iletişimin kullanımını geliştirmeye teşvik eder.
Çocukluk çağındaki olası konuşma gecikmeleri ve iletişim bozukluğunun üstesinden gelmek çok zor olabilir, ancak bu konularda bilgi sahibi olmak, proaktif olmak ve bir uzmanla birlikte hareket etmek başarının anahtarıdır.
